İNSAN VE NEFS

İnsan kelimesi lügat olarak Nisyan, unutan, unutkan varlık demektir. En çok da Rabbini unutuyor. Rabbini unuttuğu için günah işliyor, eğer Rabbini unutmazsa hiç günah işlemez. Kalbte irade var, gözde irade var (açar kapatırız) kolumuzda irade var, (kaldırır indiririz.) vs. Kalb nerede bulunursa kiminle beraber olursa o bulunduğu yerin, mekânın biçimine, şekline girer. Suyun girdiği. Bardağın şeklini. Alması gibi. Cenabı Hakk ile ünsiyet olduğu zaman Cenabı Hakk'a yakın kul haline geliyor. Nefs’le yani Nefsanî arzulara kalb meyil ettiği zaman onların şekline bürünüyor ve Cenabı Hak'tan uzaklaşıyor.

Hemneşini Salihan Salih şevet, Hemneşini fasikan fasık şevet.

Sadi Şirazi Hz. Tarafından söylenen bu beyt Hazret (k.s) Tarafından sık, sık bizlere tekrarlanmıştır. Manası: Salihlerle beraber olan Salihlerden (Allah'ın hoşnut olduğu iyi insanlardan) olur.  Fasık’larla beraber olan Fasık’lardan ( Fasık: Açıktan günah işleyenlerden) olur.

Yukarıdaki geçtiği gibi su bardağın rengine göre renk değiştirir. Ama bardak şeffaf ise bu sefer içine konan mai (sıvının) rengini alır. İnsan kalbinde akıl yoktur. Bu sebeple insan bulunduğu topluluğun durumuna benzer hale gelir veya yine içindeki insanlar sebebiyle toplum bir renk alır.

Ey yolcu, Ya Allah'ın (c.c) rızasına uygun bir toplum bul onların arasına katıl onlardan ol onların rengine gir veya sen Allah'ın (c.c) rızasına uygun yaşayan bir insan olarak topluma örnek ol ve toplumun rengini değiştir.

Hazreti Mevlana buyuruyor: Sen Musa'yı ve firavunu dışarıda arama senin içinde zaten mevcut. Bunlar Allah'a yakın olan kalb ve firavuna yakın olan nefis’tir. Gayret et ki senin içindeki Musa yine senin içinde bulunan Firavuna galip gelsin. Vücudunu Yağlı ballı şeylerle besleyeceğine, Ruhuna gıda ver ki Ruhun sonsuzlara seyyah (yolcu) haline gelsin.

Mısra:

Her başa bela gelmez Kul Azmayınca Her kula bela gelmez Hakk yazamayınca

Şu atasözü de yukarıdaki mısraları doğrulamaktadır.

Kul azdı Hakk yazdı.